بررسی تحولات همه جانبه در سه دهه تلاش انقلابی

بررسی تحولات همه جانبه در سه دهه تلاش انقلابی

نهضتی برخاسته از فریاد اسلام خواهی ایرانیان

نهال انقلاب اسلامی با ریشه فرهنگ بومی و دینی در خاک وطن قد علم کرد و بعدها هزاران حرکت فرهنگی زمینه ساز آبیاری این نهال شد.

اینک که بعد از سی ودوسال هنوز هم جریان انقلاب در بستر فرهنگی می خروشد و نهال انقلاب اسلامی به درختی تناور تبدیل شده است، عن قریب خنکا و طراوت سایه این درخت تناور بر سر کشورهای هم اندیش نیز گسترده شده و انقلاب فرهنگی منطقه ای را با تکیه بر اندیشه های اسلامی و بومی رقم خواهد زد.

چشم انداز فرهنگی کشور، صدور پیام انقلاب به ویژه از بعد فرهنگی به ملت های آزادیخواه دنیاست. برای تحقق چنین آرمانی بی شک تلاشی مضاعف و فعالیت های اصولی فرهنگ ساز ضرورت دارد.

معمار فقید انقلاب حضرت امام خمینی(ره) می فرمایند: «فرهنگ مبدأ همه خوشبختی ها و بدبختی های یک ملت است.» خروجی از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی، ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه ها در سطح کشور آنچنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید.

انقلاب اسلامی، انقلابی ارزشی و معنوی است. انقلابی که تحول روحی و فرهنگی عظیمی در آحاد ملت ایران به وجود آورد.

اداره جامعه براساس دین و ارزش های اصیل آن، افزایش سطح آگاهی و مشارکت مردم در فعالیت های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و نیز تغییر الگوهای رفتاری مردم با جهت گیری خصلت های اخلاقی و انسانی از جمله این تحولات است.

برای این که این روند رو به رشد تداوم پیدا کند، علاوه بر این که نیازمند تغییراتی در حوزه های علمی فرهنگ ساز از لحاظ محتوایی و تئوریک هستیم و باید دگرگونی پرشتاب اما سنجیده ای منطبق با نیازهای بومی و مبانی عقیدتی در محتوای علوم انسانی صورت بگیرد، نیازمند بازگشت به همان الگوهای ساده زیستی و روحیه تعاون روزهای شکل گیری انقلابیم. در کنار همه این ها باید همواره به یاد داشت که انتظار می رود یک روز این فرهنگ ناب محمدی را الگویی پیش روی ملت های آزادیخواه دنیا قرار داده و طرحی دیگر دراندازیم.

نهضت انقلابی با حرکت فرهنگی برخاسته از اسلام

زمانی که امام(ره) در نجف بودند گروهی خدمت ایشان رسیدند و گفتند: «اگر اجازه بدهید طی یک کودتا و مبارزه مسلحانه کار رژیم پهلوی را تمام کنیم.» اما امام(ره) به شدت مخالفت کرده و پایه های انقلاب را بر محور تحول و انقلاب فرهنگی قرار دادند. این گروه که به کودتا معتقد بودند، بعدها شاخه انحرافی منافقین را ایجاد کردند.

محمد کوثری، فرمانده لشکر 27 محمد رسول الله در ایام دفاع مقدس و نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی توضیح می دهد:

«اساساً کل حرکت انقلاب اسلامی و نهضت حضرت امام(ره) براساس اصول فرهنگی برخاسته از اسلام ناب محمدی بوده است. برخلاف حرکت های دیگری که به شیوه مسلحانه در دهه05-04 شکل گرفتند، امام(ره) نهضت انقلابی را با یک حرکت فرهنگی برخاسته از اسلام شروع کردند و این حقیقت تداوم نهضت حسینی بود. انقلاب اسلامی از یک جهت برای آزادیخواهان دنیا گرایی و جذابیت داشت و از سوی دیگر برای صهیونیزم بسیار مضر بود. این که یک فرد الهی در سن 77 سالگی تمام تئوری ها و نظریه پردازی های استکبار را از شرق و غرب به هم بریزد و بدون هیچ سلاحی و تنها با سلاح تفکر و اندیشه اسلامی پیروزی را به ثمر برساند به معجزه ای می مانست که یک رخداد فرهنگی جهانی به حساب می آید. این رخداد فرهنگی بزرگ بازی های صهیونیزم، کمونیسم و سوسیالیسم را درهم ریخت.»

وی ادامه می دهد: «فرهنگ اسلامی به بسیاری از ملت های آزادیخواه جهان الگو داد و آنها هم پذیرا شدند، چون اساس انقلاب اسلامی حرکت به سوی تکامل است و باید محور همه امور خدا قرار بگیرند، نه این که مانند جامعه سرمایه داری انسان و دارایی های مادی اش محور باشد. انقلاب اسلامی که برپایه انقلاب فرهنگی شکل گرفت، ترویج دهنده فرهنگ ایثار، فداکاری، تعاون و شهادت است. هر چه زمان می گذرد، تئوریسین های اندیشه های مختلف جذب این فرهنگ که برخاسته از فرهنگ اسلام ناب محمدی است، می شوند و می پذیرند تنها این حرکت است که انسان را به سر منزل مقصود می رساند.»

 

صدور پیام فرهنگی انقلاب به ملت های آزادیخواه

احسان یاوری از فعالان بسیج دانشجویی با تأکید بر این که عامل اصلی موفقیت ما در پیشبرد اهداف فرهنگی از اعتقاد و باوری که به اسلام داشته و داریم نشأت می گیرد، می گوید: «صرفاً نگاه ما به اسلام تنها به حضور در مسجد و یا اعتقاد به قرآن های بر سر طاقچه نشسته محدود نمی شود. امام(ره) روح تفکری را در پیکره جامعه دمید که اسلام را دین تمام ارکان زندگی و اداره جامعه معرفی می کند. این گونه توانستیم باورهای غلطی را که سال ها ریشه دوانده بودند، بشکنیم. حکومت موروثی، رژیم شاهنشاهی، اعتقاد مردم به این که اجباراً باید استضعاف را بپذیرند و... همگی از مصادیق فرهنگ و سیاست پهلوی بود که با احیای روحیه مطالبه گری و آرمان خواهی در بین آحاد مردم در هم شکست. ما توانستیم نمادهایی را که از باور اسلامی برمی خاست- همچون حجاب- در بستر جامعه نهادینه کنیم. این حرکت ایستادن در برابر فرهنگ وارداتی با جریان دفاع مقدس تثبیت شد.»

وی در ادامه می گوید: «ذکر مصیبت های ائمه(ع) که قبل از انقلاب تنها به مجالس روضه محدود بود، بعد از انقلاب به گفتمان جامعه تبدیل شد. در سایه چنین حرکت هایی روحیه فداکاری، گذشت، تعاون و همکاری در جامعه به اوج رسید. با اتکا به این فرهنگ اصیل توانستیم از بحران های زیادی به سلامت عبور کنیم. این گونه ارزیابی می شود که اکثر رشادت ها و مجاهدت های انقلابی روی ریل فرهنگ اصیل دینی قرارگرفت و همچنان حرکت می کند.»

یاوری خاطرنشان می کند که حتی عبور از فتنه88 با اتکا به همین فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی میسر شد. این فعال فرهنگی در تکمیل صحبت هایش می گوید: «برای رسیدن به نقطه ای که امروز هستیم، تلاش های بسیاری صورت گرفته، اما باید با سرعت و عمق بیشتری به سمت قله حرکت کنیم. قله ای که مدنظرماست این گونه فتح می شود که نه تنها ارزش ها را جاری و ساری کنیم، بلکه باید کشورهای منطقه نیز با این فرهنگ عجین شوند. اگر چه اشعه انقلاب اسلامی هم اکنون نیز به بسیاری از سرزمین ها نظیر تونس، عراق، افغانستان و سوریه نیز رسیده است. چنین حرکت هایی از بطن گفتمان انقلاب اسلامی برخاست. فضای داخلی کشور نیز باید آنچنان اسلامی شود که بتوان از بستر آن علوم اسلامی منطبق با نیازهای روز را استخراج کرد. شیوه های تبلیغی ما تاکنون ضعیف بوده است و باید تقویت شود.»

 

فرهنگ وارداتی پایه رژیم پهلوی

از تحولات چشمگیر در جامعه ایران پس از انقلاب اسلامی، تغییر در نگرش و نحوه زندگی مردم است. در دوران پهلوی، سیاست آن رژیم، تبلیغ غربزدگی و تبعیت از فرهنگ غرب بدون توجه به ارزش های دینی و ملی مردم ایران بود؛ تجمل پرستی و پوچ گرایی تشویق می شد و در تعیین منزلت های اجتماعی از سوی رژیم، میزان غربزدگی و خودباختگی افراد در برابر فرهنگ بیگانه، نقش مهمی داشت. جایگزینی ارزش های اصیل اسلامی به جای معیارهای مبتذل گذشته، تحول فرهنگی و اخلاقی نسل جوان، افزایش روحیه تلاش و اعتماد به نفس در مردم و اقشار جوان تحصیلکرده جامعه، از جمله دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی به شمار می روند. شناخت آثار و نتایج فرهنگی انقلاب اسلامی بدون اطلاع از وضعیت فرهنگی ایران قبل از انقلاب میسر نیست.

حجت الاسلام علیرضا یحیایی، پژوهشگر مسائل فرهنگی می گوید: «رژیم پهلوی از یک سو به بهانه احیای ارزش های فرهنگی ایران باستان و از سوی دیگر به نام مدرنیزه کردن مملکت، سعی در نابودی ارزش ها و سنت های دینی و اصیل ملی مردمی و ترویج فرهنگ غرب داشت. حرکت اسلام زدایی از زمان رضاشاه تحت عنوان کشف حجاب و با شعار فریبنده آزادی زنان آغاز و پیامدهای سوء آن در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و فرهنگی این ملت نمودار شد.

تمامی وسایلی را که باید در خدمت سازندگی فرهنگی مردم قرار می گرفت، در جهت نابودی آن به کار گرفته می شد. سینماها، رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و مجلات، حتی دروس و رشته های دانشگاهی و دیگر محیط های آموزشی و فرهنگی و مراکز ورزشی و تفریحی تا برسد به محیط های اجتماعی در کوچه و بازار همه به نابودی و اضمحلال فرهنگ اسلامی و ترویج فرهنگ مبتذل غربی دامن می زدند.»

وی در ادامه می گوید: «همچنین فساد دستگاه ها و مسئولین عالی رتبه و درباریان، برگزاری جشن های تاجگذاری و 2500 ساله رژیم شاهنشاهی ایران و ترویج اعتیاد در بین مردم، رواج کتب و نشریات مخرب و برنامه های فراوان دیگری از این قبیل، همگی در جهت ترویج فساد و بی بندوباری و مبارزه با ارزش های اخلاقی و فرهنگ این مردم به کار گرفته می شد. مقابله با روحانیت به شیوه های مختلف و برچسب زدن ارتجاع سیاه به آن، تغییر تاریخ هجری به تاریخ شاهنشاهی، ترویج ناسیونالیسم در مقابل اسلام، تبلیغ عدم کارآیی اسلام در جوامع امروز و تز جدایی دین از سیاست و عناوینی از این قبیل و نیز اشاعه فرهنگ مصرف گرایی، تجمل گرایی، مدپرستی، ترویج مدل های غربی و بازگذاشتن دروازه های کشور به روی اجناس مصرفی و بنجل بیگانگان و مسائلی از این قبیل همه و همه برنامه هایی بودند که در جهت نابودی دین و نفی ارزش های فرهنگی ملی و مردمی انجام می گرفت. در چنین فضا و بستری بود که انقلاب اسلامی تحولات فرهنگی عظیمی در ایران به وجود آورد.»

 

خودباوری ملت مهم ترین دستاورد انقلاب فرهنگی

احیای اسلام، تحول در ارزش ها، مبارزه با فحشا و منکرات، ایجاد روحیه خودباوری و هویت یابی فرهنگی، مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد، مبارزه با افکار و ارزش های غلط مادی و طاغوتی، تحول فرهنگی و اخلاقی شگرف در نسل جوان، پویایی زنان و بازگرداندن شخصیت زن و به عبارتی حفاظت از ارزش و کرامت زن، ایجاد تحولات فرهنگی و دینی در مرکز آموزش عالی، انقلاب در تحول خواهی، رشد مطبوعات و نشریات در سال های پس از انقلاب اسلامی، رشد آموزش های فرهنگی و هنری پس از انقلاب اسلامی لیستی درخشان از جهش های فرهنگی سی ودو سال عمر شکوهمند این درخت تناور است.

یکی از دستاوردهای مهم فرهنگی انقلاب احیای روحیه خودباوری در بین مردم بود. صادق رحمتی کارشناس فرهنگی توضیح می دهد: «سیاست های نادرست رژیم پهلوی، به همراه گرایش افراطی به غرب و فرهنگ غربی موجب پیدایش گسستی عمیق در میان مردم و مسئولان و حرکت سیاست های فرهنگی به سمت خودباختگی شد. لذا می توان گفت بارزترین نتیجه سیاست های فرهنگی پیش از انقلاب، ایجاد نوعی از خودباختگی فرهنگی بوده است که نتیجه ای جز بی هویتی فرهنگی جامعه نداشت. یکی از نتایج برجسته سیاست های فرهنگی پس از انقلاب اسلامی، ایجاد روحیه خودباوری و هویت یابی فرهنگی است.»

این کارشناس فرهنگی در ادامه تحلیل خود می گوید: «با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران روشن می شود که اصول سیاست های فرهنگی نظام جمهوری اسلامی براساس مهم ترین هدف نظام یعنی رشد و تعالی انسان و روح تعهد، تدوین شده است. بر این اساس توجه به اصالت ارزش های معنوی و فضایل اخلاقی در جامعه و عنایت به جایگاه والای تقوا، علم، جهاد و توجه به کرامت و فضیلت انسان ها به عنوان مهم ترین اصل سیاست های فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است.

نخستین اثر فرهنگی انقلاب احیاء اسلام و مطرح کردن آن در دنیا به عنوان یک مکتب حیات بخش بود. یکی از راهبردهای اصلی رژیم پهلوی، اسلام زدایی ازساحت سیاست، اقتصاد و فرهنگ بوده است.

انقلاب اسلامی برپایه فرهنگ دینی و با هدف حاکمیت ارزش های اسلامی و انسانی شکل گرفت و یک انقلاب ارزشی محسوب می شود. تحول درارزش ها از مهم ترین آرمان های انقلاب اسلامی است که در بند اول اصل سوم قانون اساسی به عنوان یکی از اهداف اصلی دولت جمهوری اسلامی برشمرده شده است و دولت وظیفه دارد همه امکانات خود را برای ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی به کار گیرد.

مقایسه وضعیت کشور از لحاظ فرهنگی و اخلاقی با قبل از انقلاب بیانگر پیشرفت زیادی است که انقلاب اسلامی درترویج اخلاق و آموزه های دینی داشته است.

امروز دربرخی شبهه افکنی ها آنچه موجب شده که نقش انقلاب اسلامی درترویج اخلاق و آموزه های دینی نادیده گرفته شود، وجود پاره ای ازمفاسد اخلاقی و معضلات فرهنگی درکشور است که تهاجم فرهنگی و تبلیغات منفی استکبارجهانی و برخی بزرگنمایی ها، به آن دامن زده و پیشرفت های به دست آمده را تحت الشعاع خویش قرار داده است. استکبار تلاش می کند این طور بنمایاند که انقلاب اسلامی هیچ نقشی درترویج اخلاق در آموزه های دینی نداشته است.

البته کسی منکر نواقص ومشکلات فرهنگی موجود در جامعه نیست و هیچگاه وضعیت فعلی کشور را وضعیت آرمانی و مطلوب نمی داند، اما این به معنای نادیده گرفتن پیشرفت های کشور در زمینه های فرهنگی نیست و نباید پیشرفت های به دست آمده درپرتو انقلاب اسلامی را در زمینه های فرهنگی نادیده گرفت.

تحول دربازار نشر کشور

قبل از انقلاب جامعه و در رأس همه دولت، توجه جدی به کتاب و رفع مشکل آن نمی کرد. از آن جا که فقط 45 درصد مردم باسواد بودند، طبیعی بود که میزان مطالعه درحد بسیار پایینی باشد. تولید و نشر کتاب بسیار محدود بود.

تعداد ناشران درسال 1355 به رقم 127 ناشر در تهران و 56 ناشر در شهرستان ها می رسید. تعداد کتابخانه های عمومی درکشور قبل از انقلاب اسلامی 29واحد بوده است.

حجت الاسلام والمسلمین سید کاظم شمس مدیر مسئول بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی قم می گوید:«چون انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود، تحولی در دیدگاه مردم ایجاد کرد. در فرمایش امام (ره) بارها و بارها بیان شد، دست خدا بود که این دوران را اینگونه شکل داد. دراوایل انقلاب تفکرات غالب تفکرات چپ بود. اسلام توانست بعد از 14قرن وارد همه عرصه های جامعه شود و انقلاب اسلامی درمنطقه خاورمیانه که یک منطقه حساس به شمار می آید، شکوفایی پیدا کند.

امام (ره)در سخنرانی 26بهمن 57 صراحتاً به شکاف برداشتن چهارده کنگره قصر کسری اشاره کرده و بعید ندانستند که آن 14کنگره فروریخته گواه آن بوده که 14 قرن بعد دوباره انقلابی اسلامی ظهور پیدا خواهد کرد و باعث صدور پیام فرهنگی اسلام به جهان می شود.»

وی ادامه داد: «ظهور انقلاب اسلامی باعث شد وحدت دربین آحاد ملت شکل بگیرد و با رهبری الهی امام (ره) و عنایت خداوند و نیز به کمک روحانیت توانستیم انقلاب را شکل بدهیم. امروز دغدغه فرهنگی ما صدور پیام انقلاب به سایر کشورهاست. صدور انقلاب را مغرضانه به ایجاد اغتشاش در سایر کشورها تعبیر کرده اند، درحالی که منظور ما صدور پیام فرهنگی انقلاب است، نه این که به شیوه های فیزیکی انقلاب را صادر کنیم. این یک واقعیت است که مردم غرب از تفکر سرمایه داری و مادی گرایی به ستوه آمده اند، لذا با اشتیاق جذب پیام فرهنگی انقلاب می شوند. در زمان شکل گیری انقلاب نیز مردم به تفکرات چپی و وارداتی پشت پا زدند. امام (ره)نیز درنامه به گورباچف اشاره کردند که راه نجات بشر این چنین است.

ما براین باوریم که ملت ما با انقلاب درخود تحولی ایجاد کردند وآماده پذیرش منجی بزرگ حضرت مهدی (عج) می شوند.»

حجت الاسلام والمسلمین شمس با اشاره به ترور گسترده شخصیت ها در اوایل انقلاب و تأکید بر این که اگر آن اندیشمندان دراین زمان بودند، مطمئناً مسیر تحولات همه جانبه کشور روندی پرشتاب تر و عمیق تر پیدا می کرد، می گوید: «درحوزه کتاب که یکی از زیرشاخه های اصلی توسعه فرهنگی کشور محسوب می شود، رشد بسیار چشمگیری داشته ایم. دراوایل انقلاب (سال 57) برای جمعیت 25 میلیونی تنها 1200 عنوان کتاب درسال چاپ می شد، این درحالی است که امروز سالیانه 60هزار عنوان کتاب چاپ می شود.

کیفیت آثار هم به هیچ عنوان قابل قیاس با گذشته نیست. البته انتظار بازهم بیش از این هاست و باید در زمینه انتشار کتاب های مرجع که تبیین کننده فرهنگ بومی و اسلامی برای جهان امروز است، گام های بلندتری برداریم.»

تقویت تحلیل های فرهنگی از چگونگی شکل گیری انقلاب اسلامی

به پدیده انقلاب اسلامی بیشتر نگاه سیاسی داشته ایم، درحالی که شالوده انقلاب حول محور فرهنگ بنا نهاده شد.

حسین همازاده عضو اتحادیه امت واحده توضیح می دهد: «حتی در فتنه 88 نیز بیشتر به تحلیل های سیاسی پرداخته شد، درحالی که همه تلاش دشمن طی این سی و دو سال وحتی در فتنه 88 براین بود که به بدنه اجتماعی و فرهنگی ملت ضربه بزند.»

وی با اشاره به فراز و نشیب های سال های ابتدایی انقلاب می گوید: «در دهه اول انقلاب جنگ را پشت سرگذاشتیم. درفضای دفاع مقدس همه سلیقه ها به سمت ساده زیستی گرایش داشت. تجمل گرایی دردهه 60 یک پدیده منفور بود، به طوری که حتی سرمایه دارها هم درچنین فضایی ساده زیستی درپیش گرفتند. بعد از دولت سازندگی این فضا شکسته شد. رئیس جمهور وقت صراحتاً طی سخنانی بازگو کرد برای توسعه کشور نیازمند توسعه مصرف درداخل هستیم! به این ترتیب در دهه 70 فرهنگ کشور به سمت مصرف گرایی سوق پیدا کرد. بنده معتقدم ریشه فتنه 88 در دهه 70 شکل گرفت.»

همازاده معتقد است با برخورد سطحی و بخشنامه ای نمی توانیم یک شبه محتوای علوم انسانی را که زیرساخت فرهنگ است، تغییر دهیم.

وی می گوید:«باید بحث آزاد اندیشی را درحوزه سیاست و فرهنگ تقویت کنیم. اعتقاد ما براین است که منطق ما منطق برتر است، پس هراسی از بیان اندیشه های خود نداریم و اگر بسته عمل کنیم ممکن است برخی از نخبگان به حاشیه بروند. محور اصلی تقویت آزاد اندیشی فرهنگی جنبش دانشجویی است. ما باید در این زمینه بیشتر کار کنیم، چون یکی از انشعابات اصلی شکوفایی فرهنگی خواهد بود. در تضادها و چالش ها اتفاقاً تفکر انقلابی بیشتر رشد می کند و می درخشد.»

وی به نقص تبلیغات در زمینه صدور پیام انقلاب اشاره کرده می گوید:«نباید درصدورپیام انقلاب محافظه کاری داشته باشیم. این روند فعالیت ها باید از فضای دولتی خارج شده و برعهده جماعت نخبه و حزب ا... گذاشته شود تا خودشان با تشکیل هسته فکری در تعامل با سایر ملت ها پیام اصلی انقلاب را ابلاغ کنند. نمونه این حرکت های مردمی و سازنده فرستادن کاروان غزه به سمت لبنان بود. یک حرکت کاملاً مردمی که آثار پرباری داشت.»

انقلاب و موج تحول خواهی

پس از انقلاب تحول خواهی به یک خواست عمومی تبدیل شده است، درحالی که زمان طاغوت تحول به معنای وابسته شدن بود. صنایع، فرهنگ، ورزش، هنر و کشاورزی ایران وابسته بود. دانشگاه ها به مرکز رشد نیروهای موثر برای تحقق اهداف آمریکا و شوروی سابق تبدیل شده و غربی و شرقی مآبی افتخار بود.

حجت الاسلام والمسلمین علیرضا یحیایی پژوهشگر می گوید:«تحول خواهی ایرانی پس از انقلاب به طرف خودباوری تغییر جهت داد وگذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در زمره کشورهایی است که به سرعت درحال رشد و توسعه است. جوان ایرانی اینک به فتح قله های علمی یا فناوری جهان می اندیشد و شعار ما می توانیم سال هاست که درعرصه های مختلف اثبات شده است.»

وی پیرامون تحول فرهنگی و اخلاقی شگرف درنسل جوان می گوید:«جوانان انقلابی به عنوان بخش های فعال جامعه، درتمام رویدادهای انقلاب اسلامی حضوری چشمگیر داشته و انقلاب اسلامی از این جوانان، نسلی مسئولیت پذیر، سرشار از ایمان و خودباور ساخت که درصحنه ها و نهادهای مختلف جامعه، مشارکتی سازنده دارند. این جوانان مومن و با اخلاص بودند که صحنه های هشت سال دفاع سلحشورانه را در برابر تجاوز رژیم بعث عراق که با حمایت گسترده دولت های غربی صورت گرفت، آفریدند.»

وی پیرامون رشد مطبوعات و نشریات درسال های پس از انقلاب اسلامی توضیح می دهد:«پیروزی انقلاب اسلامی فصلی تازه را درحیات 150ساله مطبوعات کشور گشود و مطبوعات را به لحاظ کمی و کیفی دچار تغییراتی مهم کرد. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که تعداد نشریات درسال های پس از انقلاب نسبت به پیش از انقلاب افزایش چشمگیری داشته است.

حتی با آغاز جنگ این روند تا حدودی تشدید شد به نحوی که درسال 60 نشریات نوپا به 98 و درسال 61 به 93 و هم اینک درسال 89 به 3380 نشریه دارای مجوز و 2760نشریه درحال انتشار و فعال افزایش داشته است.»

چالش های پیش روی تحولات فرهنگی

حجت الاسلام کاظم شمس کارشناس فرهنگی با اشاره به انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها توضیح می دهد:«به نظر می رسد به دلیل اینکه این بحث از دانشگاه شروع شده بود و معطوف به مسائل آموزشی بود، بیش از توجه به فرهنگ به بحث های آموزشی توجه شد. البته در بعد آموزشی هنوز در بخش تحول علوم انسانی کارهای زیادی باید صورت گیرد.

ارزیابی بنده براین است که انقلاب آموزشی در دانشگاه ها گسترده تر و پررنگ تر از انقلاب فرهنگی صورت گرفت.»

وی دو مورد را پیرامون چالش های پیش روی تحولات فرهنگی کشور متذکر می شود و می گوید:«اولاً باید نقشه راه را درحرکت های فرهنگی دقیقاً ترسیم کنیم. باید پاسخی روشن بر این سؤال نوشت که بنا داریم در آینده درچه مسیری حرکت کنیم؟ ثانیاً وظایف دستگاه ها برای نیل به این هدف به هیچ وجه تبیین نشده است. مجموعه مراکز فرهنگی به صورت یک منظومه با هم حرکت نمی کنند. باید نقشه راه کاملاً ترسیم شود و وظایف هر دستگاه در قبال حرکت فرهنگی را تبیین کرد.»

این کارشناس مسائل فرهنگی معتقد است فرهنگ توجه ویژه ای به روح مردم دارد. وی می گوید:«درامور پزشکی شاید یک پزشک به بیمارش نسخه ای را توصیه کند که خودش آن را انجام نمی دهد، ولی درعرصه فرهنگی باید مجریان خودشان عاملین شماره یک باشند، وگرنه توصیه های فرهنگی اثر خودش را نمی گذارد.

ضمناً درکار فرهنگی اخلاص لازمه کار است. کاری که مخلصانه صورت گیرد اثرگذار خواهد بود.«

گالیا توانگر

گزارش روز